6

What to believe. What to eat.

Voedselverwarring deel 1.
In deze driedelige blog schijnen we licht
op een drietal producten: Brood, Melk en suiker.

Voeding is overal om ons heen. Informatie over voeding komt vanuit alle hoeken en vrijwel  iedereen heeft een mening over voeding. Het beste dieet, de nieuwste voedingshype of een wonderbaarlijk voedingsmiddel dat iedereen moet eten. Helaas, deze bestaan niet. Nog niet zo lang geleden dachten we dat brood prima was en dat melk een goede bron van eiwitten en andere voedingsstoffen was, maar nu beweren velen dat brood (lees gluten) slecht voor ons is en dat melk de witte sloper in plaats van de witte motor is. Suiker is volgens sommigen de duivel en een verslavend goedje. Verzadigd vet was verkeerd, maar nu blijkt dat verzadigd vet geen verhoogde kans geeft op het ontstaan van hart- en vaatziekten. Dit alles heeft tot gevolg dat we tegenwoordig niet meer goed weten wat nou gezonde voeding is en wat niet, of we denken dat we het weten, maar bij nader inzien blijkt dit toch niet zo te zijn. Er is dan ook sprake van zogeheten voedselverwarring. Dit begrip staat centraal in de reeks stukken die de komende periode voorbij komen. Met deze reeks willen we inzicht geven in betrouwbare informatie omtrent voeding.

Auteur: Martijn Hoekstra
Publicatie datum: 21 juni 2021
Leestijd: 4 minuten
Categorie: Voeding

Brood 

Zijn wij voorstander van veel brood eten? Nee. Maar is brood super slecht voor je en maakt het je per definitie ziek? Nee natuurlijk niet, mits je geen coeliakie (glutenintolerantie) hebt. Het blijkt dat circa 1% van de bevolking kampt met coeliakie¹. Zij krijgen te maken met uiteenlopende symptomen na het eten van ook maar het kleinste beetje gluten. Daarnaast kampt een zeer klein deel van de bevolking met glutensensitiviteit. Zij vertonen klachten na het eten van gluten terwijl ze geen aantoonbare coeliakie hebben². De meeste mensen kunnen dus prima tegen gluten en dus tegen brood. Waarom zijn wij dan niet zo’n voorstander van veel brood? Dit heeft te maken met het feit dat brood veel koolhydraten bevat en de meeste mensen daar tegenwoordig te veel van binnenkrijgen. Koolhydraten dienen vooral als brandstof, dit hebben je hersenen, lever en rode bloedcellen nodig om te functioneren. Ook gebruiken je spieren koolhydraten, met name als je (intensief) inspant. Echter hoeven de meeste mensen zich tegenwoordig niet zo intensief in te spannen. We zitten vooral veel; aan ons bureau, in de auto, op de bank voor de televisie of achter de computer. De noodzaak om te bewegen is er vaak niet, dus de noodzaak voor (veel) koolhydraten ook niet. Toch bestaan de drie hoofdmaaltijden vaak voor het grootste deel uit koolhydraten, in de vorm van brood, aardappels, rijst of pasta. Daarnaast bestaan tussendoortjes ook vaak uit koolhydraten, in de vorm van koek, snoep, chocolade, zoete zuivel, chips, of fruit. Al met al veel koolhydraten, terwijl de meeste mensen met minder kunnen. Het gevolg van teveel koolhydraten is dat het lichaam deze opslaat in de vorm van vet, met name in de gebieden die ongunstig zijn, zoals de buikstreek. 

Vroeger kwam het brood vers van de bakker, tegenwoordig wordt het meeste brood machinaal geproduceerd en kopen we het in de supermarkt. Vaak bevat dit brood allerlei (onnodige) toevoegingen wat de geur, kleur en/of smaak verbeterd en wat er voor zorgt dat het na drie dagen nog steeds vers oogt. Brood is een zogeheten vers product, wat inhoudt dat het na één – twee dagen niet meer lekker hoort te zijn. Supermarktbrood staat dan ook verder weg van wat eigenlijk brood hoort te zijn. Naast dit gegeven hebben we de keuze uit ontzettend veel broodsoorten, van wit tot grof volkoren en van yambrood tot speltbrood. Volkoren houdt in dat de hele tarwekorrel is gebruikt, waardoor deze niet is ontdaan van belangrijke voedingsstoffen als vezels, vitamines en mineralen. Witbrood is alleen gemaakt van bloem, het gemalen middelste deel van de tarwekorrel. Het mist de kiem en de zemelen, waardoor deze veel minder voedingsstoffen bevat. Het is ook één van de redenen waarom witbrood minder verzadigd, omdat het vrijwel geen vezels bevat. Wil je zeker weten dat je volkorenbrood koopt, vraag dan om (grof) volkoren bij de bakker, of kijk op het etiket op de verpakking. Als het eerste ingrediënt volkorenmeel of volkorentarwe is, dan weet je zeker dat je te maken hebt met volkorenbrood. Laat je niet foppen door enkel de kleur van het brood. Donker brood hoeft geen volkoren te zijn, het kan gekleurd zijn met mout (een kleurstof die het brood donker maakt). Speltbrood is nogal hip de afgelopen jaren. Het is gemaakt van een zogeheten oertarwe en zou daardoor gezonder zijn (lees meer voedingsstoffen bevatten), maar laat je hier niet teveel door afleiden. Spelt bevat net als gewoon tarwebrood gluten, dus voor coeliakie patiënten en mensen met glutensensitiviteit is het niet geschikt. Daarnaast is speltbrood er ook in verschillende varianten, van wit tot volkoren. Hier geldt hetzelfde als bij gewoon brood; (grof) volkoren speltbrood bevat meer vezels, vitamines en mineralen dan de witte en bruine variant.

Afsluiting 

Moeten we brood dus links laten liggen omdat het slecht voor ons is? Voor de meeste mensen is dit niet het geval, en zij kunnen dan ook gerust brood eten, maar liever niet teveel. Een tip als je voor brood kiest, kies dan voor (grof) volkoren. Koop het brood het liefst vers bij de bakker. En lukt het je niet om dit binnen één à twee dagen op te eten, vries dan direct een deel in. De meeste mensen zitten het grootste gedeelte van de dag en hebben daardoor niet zoveel koolhydraten nodig. In plaats van twee broodmaaltijden kun je dan opteren voor één broodmaaltijd per dag, dit is tevens goed voor de variatie in je voedingspatroon. Vind je dit lastig om te integreren in je huidige voedingspatroon? Of weet je niet hoe je dit het beste kunt afstemmen op jouw individuele behoeftes? Dan verwijzen we je graag naar onze 10-weekse We Fuel Challenge, waarbij je samen met andere enthousiaste deelnemers kennis en vaardigheden opdoet omtrent de belangrijkste voedingsonderwerpen en daarnaast aan de slag gaat met een persoonlijke coach om jouw individuele (voedings)doelen te realiseren. 

  1. Zanani et al., (2015). “Randomised clinical study: gluten challenge induces symptom recurrence in only a minority of patients who meet clinical criteria for non-coeliac gluten sensitivity.”. Alimentary Pharmacology and Therapeutics , Ahead of print.
  2. Di Sabatino, A., Volta, A., Salvatore, C., Biancheri, P., Caio, G., De Giorgio, R., et al. (2015). Small Amounts of Gluten in Subjects With Suspected Nonceliac Gluten Sensitivity: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Cross-Over Trial. Clinical Gastroenterology and Hepatology , (9):1604-1612.
  3. Mäki, M., Mustalahti, K., Kokkonen, J., Kulmala, P., Haapalahti, M., Karttunen, T., et al. (2003). Prevalence of Celiac disease among children in Finland. The New England Journal of Medicine , 348 (25):2517-24.